چرا به قلم نیاز داریم؟

ویژگی‌های قلم

چرا به قلم نیاز داریم؟

چند بار شده خطی از متنی را بخوانید، متوجه مطلب نشوید و دوباره از اول بخوانید؟ چقدر شده که یک کلمه را اشتباه بخوانید؟ نقطه‌ها را جابه‌جا ببینید؟ دقت کرده‌اید چه قدر ارایه‌های فارسی نسبت به نمونه انگلیسی‌شان بد شکل هستند؟ تا حالا سعی کردیده‌اید وب‌سایت‌های مختلف مثلا جیمیل را به زبان فارسی ببینید؟ دقت کردیده‌اید چقدر ناخوانا و زشت هستند؟ یا مثلا زمان خواندن مطالب طولانی به زبان فارسی چشمتان خسته شده و شروع به سوزش کرده؟ دیده‌اید زیرنویس شبکه‌های مختلف سیما چقدر بد خوانده می‌شود؟ به نظرتان ممکن است سرانه کم مطالعه در ایران به قلم هم ارتباط داشته باشد؟ این‌ها همه ناشی از مشکلات طراحی است که یا خطای دید ایجاد می‌کند یا قلم، خوانایی لازم را ندارد یا با خط فارسی مطابقت ندارد و کلی مسائل دیگر که خارج از ظرفیت این مطلب است.
یکسری مشکلات فنی در پیاده‌‌سازی قلم داریم. مثل مطابق نبودن با جدول یونیکد یا به کار گرفتن شکل اشتباه برای کاما، ویرگول و جدا کننده هزارگان یا نداشتن اطلاعات هینت (hint) مناسب و در نتیجه نمایش بد قلم‌ها دربعضی از سیستم‌های قدیمی به خصوص در ویندوز، یا حجم بالای قلم‌ها و عدم امکان استفاده برای وب‌فونت.
دسته بعدی مشکلات مربوط به قوانین حقوقی است. در کل شاید کمتر از انگشتان یک دست قلم فارسی با مجوز آزاد داشته باشیم. بقیه قلم‌ها یا معلوم نیست چه مجوزی دارند یا آزاد نیستند. حتی اگر قصد خرید هم داشته باشید تعداد بسیاری را اصلا نمی‌شود فهمید که باید از کجا و چطور خرید.
نتیجه منطقی: تقریبا تمام قلم‌هایی که در حال استفاده هستیم را نباید استفاده کنیم.

طراحی قلم کار بسیار سخت و زمانبری است در نتیجه هزینه تولید بسیار زیادی هم دارد. طبق مصوبه انجمن صنفی طراحان گرافیک هزینه تولید یک خانواده قلم حدود ۳۲ میلیون تومان است و این، کار ما را برای تهیه قلم سخت‌تر می‌کرد. در صحبت‌های متعدد، با افراد مختلف به دامون خانجانزاده رسیدیم که جزو بهترین طراح‌های قلم در ایران هستند. پس از چند جلسه، ایشان قبول کردند با تخفیف بسیار زیاد یک خانواده قلم برای ویکیپدیا طراحی کنند، در واقع ما تنها بخشی از هزینه تولید قلم را می‌پردازیم.

ویژگی‌های قلم نهایی

این پیشنهاد بسیار خوب آقای خانجانزاده عزم ما را برای تهیه قلم بیشتر کرد و تصمیم گرفتیم این مبلغ را با کمک افراد جامعه تهیه کنیم. به همین منظور کمپینی ایجاد کردیم تا هزینه قلم به صورت کراد فاندینگ تهیه شود و محصول نهایی به صورت آزاد و رایگان در اختیار جامعه قرار گیرد. شما می‌توانید ما را برای جمع‌آوری مبلغ مورد نیاز برای این قلم یاری فرمایید. طبیعتا قلم نهایی با مجوز آزاد و به صورت رایگان در اختیار تمامی افراد جامعه قرار می‌گیرد.

توضیحاتی در مورد کمپین و افراد پشت کمپین در اینجا آورده شده است.

  • قلم توسط دامون خانجانزاده، یکی از اساتید مطرح در طراحی حروف فارسی حال حاضر ایران و متناسب با ویژگی‌های خط فارسی طراحی می‌شود.
  • قلم تحت پروانهٔ OFL 1.1 به طور رایگان و آزاد در دو نسخهٔ مناسبِ صفحهٔ نمایش و چاپ عرضه می‌شود.
  • تا حد امکان سعی می‌شود در تمامی سکوها نمایش یکسانی داشته باشد.
  • یک خانوادهٔ کامل شامل مایل، پررنگ و مایلِ پررنگ ساخته می‌شود.
  • حجم قلم تا جایی که تأثیر منفی روی کیفیت کار نگذارد با تکیه بر تکنیک‌ها و ارجاع‌دهی کم می‌شود تا قابل استفاده به‌عنوان وب‌قلم باشد.
  • در طراحی قلم خوانایی متن، جزئیات فنی و استاندارد سازی اهمیت فراوانی دارد.
  • قلم شامل نویسه‌های کامل زبان‌های فارسی و عربی و در همهٔ حالت‌ها «ك ي ى ء ؤ ئ أ ة» و در صورت امکان کُردی: «ڕ‎ ڵ‎ ڤ‎ ێ‎ ۆ‎ ھ‎ ە ۊ» ‎گیلگی/مازندرانی: «ە ˇ» پشتو: «ټ‎ څ‎ ځ‎ ډ‎ ړ‎ ږ‎ ښ‎ ګ‎ ڼ‎ ي‎ ې‎ ی‎ ۍ‎» پنجابی: «ڈ ڑ ھ ے ہ ہ» عربی مصر: «ڤ» می‌باشد. نویسه‌ها مطابق جدول یونی‌کد طراحی می‌شود. همچنین اعداد فارسی، عربیِ هندی و عربی به صورت جداگانه طراحی می‌شوند.
  • کد منبع تحت پروانهٔ یادشده در اختیار عموم قرار می‌گیرد و روی گیت‌هاب منتشر می‌شود.
  • مراحل پیشرفت پروژه از طریق وب‌گاه پروژه و همچنین شبکه‌های اجتماعی گزارش می‌شود.

گفتگو با دامون خانجانزاده

| نویسنده: علی رستگار |

همه ما حاصل کارهای او را در عمل دیده‌‌ایم. اگر قلم‌های «ویژه» یا «مشکی» را هم ندیده باشید، قلم «دیبا» را در بیلبوردهای سطح شهر می‌توانید ببینید، قلمی که او به نفع کودکان مبتلا به سرطان موسسه محک عرضه کرده است. شاید این قلم‌ها را به اسم نشناسید، اما لوگوی «تهران امروز» را که به خاطر دارید. دامون خانجانزاده خط فارسی را به‌خوبی می‌شناسد. تنها شاهد این ادعا مدرک ممتاز از انجمن خوشنویسان ایران نیست، کار‌شناسی ارشد در رشته گرافیک از دانشگاه هنر تهران نیست، جوایز داخلی و بین‌المللی که در این سال‌ها دریافت کرده نیز نیست. کافی است قلم‌هایی که در این سال‌ها طراحی کرده را ببینید یا در کارگاه‌های آموزش قلم‌‌سازی او شرکت کنید. جالب این که سابقه خانجانزاده در زمینه خوش‌نویسی، او را از ملزومات خوانایی متن در تایپوگرافی امروز غافل نکرده است، بلکه به او اعتماد به نفسی داده که با شجاعت بیشتری به اصلاح خط و تطبیق دادن آن با تایپوگرافی بپردازد، بدون این که به هویت خط و زبان فارسی خدشه‌ای وارد شود. حاصل تلاش‌های این طراح و مدرس طراحی قلم، بسیاری را در ایران متوجه اهمیت طراحی و به کارگیری قلم‌های دارای هویت کرده است. امروز دیگر تعجب نمی‌‌کنیم که بانک‌ها و موسسات دیگر برای طراحی قلم اختصاصی به او و شاگردانش مراجعه کنند. مهارت و تجربه خانجانزاده با شخصیتی منحصربه‌فرد نیز همراه است. ما برای بحث درباره مشکلات و ملزومات ساخت قلم‌های فارسی به سراغ او رفته‌‌ایم، چرا که هم تجربه و مهارت او را ارزشمند می‌دانیم و هم شخصیت و اخلاق او با جامعه نرم‌افزارهای آزاد بسیار سازگار است.

ادامه مطلب

وضعیت بودجه و حمایت‌ جامعه

۱۲۴.۲%

۵۹۷

تعداد حامیان (نفر)

۱۲‫٬‬‎۴۲۱‫٬‬‎۴۲۰

میزان حمایت (تومان)

۶۳۷

مدت زمان گذشته (روز)

حداقل بودجه مورد نیاز ۱۰ میلیون تومان

کمپین به هدف خود رسیده است و فعلا امکان حمایت مالی وجود ندارد

حمایت‌کنندگان